આતંકવાદી જૂથોનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય લોકોમાં આતંક પેદા કરવાનો છે અને તેઓ લોકોને સતત ડર અને ડર સાથે જોવાનું પસંદ કરે છે. અને આ ઉદ્દેશ્યને પૂર્ણ કરવા માટે તેઓ સમયાંતરે વિવિધ નાની-મોટી આતંકવાદી પ્રવૃતિઓ કરતા રહે છે. ભારતમાં 100 થી વધુ આતંકવાદી સંગઠનો કાર્યરત છે અને તેઓ દેશમાં તણાવ અને ભયનું વાતાવરણ ઊભું કરવામાં સફળ પણ થઈ રહ્યા છે. આ આતંકવાદી જૂથો દ્વારા ઘણી આતંકવાદી ગતિવિધિઓ કરવામાં આવી છે. તેના પાડોશી દેશ પાકિસ્તાન દ્વારા કરવામાં આવતા આતંકવાદી કૃત્યોને કારણે ભારતને ઘણું નુકસાન થયું છે.
ભારતમાં કાર્યરત કેટલાક મોટા આતંકવાદી જૂથો:-
- જૈશ-એ-મોહમ્મદ: તે જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં કાર્યરત એક પાકિસ્તાની આતંકવાદી જૂથ છે, જેનો હેતુ જમ્મુ અને કાશ્મીરને કબજે કરવાનો છે. આ જૂથે ખીણમાં તેના લક્ષ્યને આગળ વધારવા માટે ઘણા આતંકવાદી હુમલા પણ કર્યા છે.
- લશ્કર-એ-તૈયબા: તે પાકિસ્તાન અધિકૃત કાશ્મીર તેમજ ભારતના જમ્મુ અને કાશ્મીરના વિસ્તારોમાં કાર્યરત ઇસ્લામવાદ આતંકવાદી જૂથ છે. તે પાકિસ્તાન દ્વારા ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવે છે અને તે ભારતમાં સ્થિત છે.
- માઓવાદીઓ: ડાબેરી આતંકવાદીઓ અને ભારત સરકાર વચ્ચે 2004ની વાતચીત પછી, નક્સલવાદી જૂથોના વિલીનીકરણ દ્વારા આ આતંકવાદી જૂથની રચના કરવામાં આવી હતી.
- યુનાઈટેડ લિબરેશન ફ્રન્ટ ઓફ આસામ (ઉલ્ફા): આ આતંકવાદી જૂથ ભારતના આસામ રાજ્યમાં વિવિધ આતંકવાદી પ્રવૃત્તિઓ માટે જવાબદાર છે.
પરંતુ વિડંબના એ છે કે આ આતંકવાદી જૂથો દ્વારા બોમ્બ વિસ્ફોટ અને આતંકવાદી પ્રવૃત્તિઓ કરવામાં આવી હોવા છતાં, મોટાભાગે સરકાર તેમના સુધી પહોંચવામાં અને તેમની સામે કડક પગલાં લેવામાં નિષ્ફળ રહી છે.
ભારતમાં આતંકવાદનું કારણ:-
ભારતમાં ફેલાયેલા આતંકવાદના ઘણા કારણો છે. ભારતમાં મુખ્યત્વે ચાર પ્રકારના આતંકવાદ છે. આમાં ધાર્મિક આતંકવાદ, નાર્કો આતંકવાદ, ડાબેરી આતંકવાદ અને વંશીય-રાષ્ટ્રવાદી આતંકવાદ. આતંકવાદીઓ જુદા જુદા કારણોસર જુદા જુદા આતંકવાદી સંગઠનો સાથે જોડાયેલા છે પરંતુ તેમની નીચે ચાલતા તમામ આતંકવાદી સંગઠનોનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય એક જ છે અને તેઓ મોટા પાયે સામાન્ય જનતામાં ભય અને ગભરાટ ફેલાવવા માટે હંમેશા તત્પર હોય છે.
ભારતમાં આતંકવાદના કેટલાક મુખ્ય કારણો છે:-
(1) ધર્મ :-
ભારત વિવિધ ધર્મોની ભૂમિ છે. જ્યારે વિવિધ ધર્મોના લોકો મોટાભાગે દેશમાં શાંતિ અને સુમેળમાં રહે છે, ત્યાં ઘણા ધાર્મિક ઉગ્રવાદી સંગઠનો છે જે તેમની વચ્ચે તિરાડ પેદા કરે છે. આ જૂથો તેમના ધર્મના ઉપદેશો વિશે ખોટા દાવા કરે છે અને સાબિત કરવાનો પ્રયાસ કરે છે કે તેમનો ધર્મ અન્ય કરતા શ્રેષ્ઠ છે. ભૂતકાળમાં આ જૂથો દ્વારા કરવામાં આવેલા અનેક હિંસક આંદોલનોએ દેશની શાંતિ અને સૌહાર્દને ખલેલ પહોંચાડી છે અને આ ફાટી નીકળવાના કારણે ઘણા લોકોને નુકસાન થયું છે, જેમાં ઘણા લોકોએ જીવ ગુમાવ્યો છે.
(2) વંશીય-રાષ્ટ્રવાદી:-
આ પ્રકારના આતંકવાદને હંમેશા ઉગ્રવાદી જૂથો દ્વારા ઉશ્કેરવામાં આવે છે. જ્યારે રાજ્યની વસ્તીનો મોટો હિસ્સો પોતાની જાતને અલગ કરીને પોતાનું રાજ્ય/દેશ બનાવવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરે છે, ત્યારે તે આતંકવાદને પ્રોત્સાહન આપે છે.પંજાબમાં ખાલિસ્તાન આંદોલન આ પ્રકારના આતંકવાદનું એક ઉદાહરણ છે. કાશ્મીર જેવું સુંદર ભારતીય રાજ્ય પણ આ પ્રકારના આતંકવાદથી પીડાઈ રહ્યું છે કારણ કે કેટલાક કાશ્મીરી ઈસ્લામિક જૂથો કાશ્મીરને પાકિસ્તાનનો હિસ્સો બનાવવા માંગે છે. એ જ રીતે નાગાલેન્ડ, ત્રિપુરા, આસામ અને તમિલનાડુ પણ આ પ્રકારના આતંકવાદથી પીડિત છે.
(3) રાજકીય લેન્ડસ્કેપ:-
દેશની સરકાર અને રાજકીય વ્યવસ્થાથી અસંતુષ્ટ લોકો આતંકવાદી જૂથો બનાવે છે. ભારતમાં ડાબેરી ઉગ્રવાદીઓને નક્સલવાદ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. દેશની રાજકીય વ્યવસ્થાથી નારાજ નક્સલવાદીઓએ ભૂતકાળમાં અનેક આતંકવાદી હુમલા પણ કર્યા છે. તેઓએ સશસ્ત્ર બળવો કરીને સરકારને ઉથલાવી પાડવાનો ધ્યેય રાખ્યો છે, જેથી તેઓ પોતાની શક્તિ બનાવી શકે.
(4) સામાજિક-આર્થિક:-
ભારત તેના સામાજિક-આર્થિક સ્વરૂપ માટે કાયમ જાણીતું છે. જ્યાં અમીર વધુ અમીર બની રહ્યા છે અને ગરીબો વધુ ગરીબ થઈ રહ્યા છે. તે ગરીબ વર્ગમાં શાશ્વતતાની લાગણી પેદા કરે છે. તેથી જ આ ઉચ્ચ વર્ગના લોકો વિનાશ કરવા માટે આતંકવાદી સંગઠનોમાં જોડાય છે.તેઓ મોટે ભાગે સરમુખત્યારશાહી લોકો અને ચુનંદા સંબંધોને નિશાન બનાવીને આતંકવાદી હુમલાઓ કરે છે.
ભારતમાં આતંકવાદની અસર
આતંકવાદે દેશ પર ભારે અસર કરી છે. ભારતમાં આતંકવાદની અસર પર એક નજર:
(1) લોકોમાં ગભરાટ:-
ભારતમાં આતંકવાદને કારણે સામાન્ય લોકોમાં ગભરાટ ફેલાયો છે. દેશમાં દર વખતે વિસ્ફોટ, ગોળીબાર કે અન્ય પ્રકારના ત્રાસવાદી ત્રાસવાદીઓ થાય છે. આ કારણે ઘણા લોકો અકાળે મૃત્યુ પામે છે અને ઘણા લોકો બાકીનું જીવન અસંતુલિત રીતે જીવે છે. આ હુમલાઓ સામાન્ય લોકોમાં તણાવ અને ચિંતા અને ભયનું વાતાવરણ બનાવે છે અને શાંઘાઈમાં પણ લોકો તેમના ઘરની બહાર ડરી ગયા હોય તેવું લાગે છે.
(2) પ્રવાસન ઉદ્યોગ પર અસર:-
લોકો આતંકવાદી હુમલાની સંભાવના ધરાવતા રાજ્યની મુલાકાત લેવાથી ડરે છે. બાહ્ય અને આંતરિક આતંકવાદી સંગઠનોની આતંકવાદી પ્રવૃત્તિઓને કારણે ભારતના પ્રવાસન ઉદ્યોગ અને શાંતિ તંત્રને માઠી અસર થઈ છે. જટિલ પરિસ્થિતિઓને કારણે, પ્રવાસન ઉદ્યોગ કેટલાક મહિનાઓથી સ્થગિત થાય છે.
(3) વિદેશી રોકાણ:-
વિદેશીઓ ભારત અને અન્ય આતંકવાદ સાથે જોડાયેલા દેશોમાં રોકાણ કરતા પહેલા ઘણી વખત રિયલ એસ્ટેટમાં જોડાય છે કારણ કે આવા સ્થળોએ જોખમ ખૂબ વધારે છે અને તેઓ સુરક્ષિત વિકલ્પો શોધી રહ્યા છે. કોઈપણ ભારતીય વ્યાવસાયિકને પણ આર્થિક નુકસાનનો સામનો કરવો પડે છે.
(4) ઉદ્યોગ કટોકટી:-
આતંકવાદની અસર ભારતના આતંકવાદ પર જોવા મળી શકે છે. ભારતના ઘણા શહેરોમાં આતંકવાદી હુમલાની અસર પડી છે.આના પરિણામે મિલકત અને કરારોને નુકસાન થયું છે, જ્યારે કેસો ફરીથી ખોલવાનો ખર્ચ વધુ છે. ફાર્માસ્યુટિકલ કામગીરીમાં પાછી ખેંચી લેવામાં આવેલી દેશની સંપત્તિનું રોકાણ આતંકવાદી હુમલાને કારણે થયેલા નુકસાનની ભરપાઈ કરવા માટે કરવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત, પ્રવાસન ઉદ્યોગમાં ઘટાડો, ભારતમાં રોકાણ કરવા માટે વિદેશી જોડાણોનો અભાવ અને ભારતમાં આતંકવાદના પરિણામે આંતરરાષ્ટ્રીય વેપારના પ્રોક્સીમાં વધારો, દેશના ઉદ્યોગ પર મોટો નકારાત્મક પ્રભાવ પડયો છે.
